Đầu tư và giao dịch hàng hóa phái sinh – Rủi Ro và Cơ Hội
Nội dung chính
Giao dịch hàng hóa là một hình thức đầu tư đã có lịch sử lâu đời thậm chí hơn cả cổ phiếu và trái phiếu. Vào giai đoạn đầu, kênh hàng hóa phái sinh chỉ phù hợp với những nhà sản xuất và doanh nghiệp nhằm bình ổn giá nguyên vật liệu. Tuy nhiên, theo thời gian hệ thống giao dịch ngày càng phát triển và tiềm năng nhờ sự tham gia của nhiều bên.
Ngày nay, giao dịch hàng hóa đã phổ biến trên khắp thế giới và đang phát triển vô cùng mạnh mẽ tại Việt Nam, thậm chí trở thành công cụ đầu cơ hiệu quả cho những nhà đầu tư thích lướt sóng. Vậy có nên đầu tư hàng hóa phái sinh hay không đang là câu hỏi lớn nhất mà các NĐT đặt ra. Hãy cùng Saigon Futures tìm câu trả lời trong bài viết dưới đây nhé!
I. Hàng hóa phái sinh là gì?
Giao dịch hàng hóa phái sinh là kênh đầu tư mà tại đó khách hàng có thể thực hiện việc mua bán một khối lượng hàng hóa nhất định tại một thời điểm xác định trong tương lai. Các hoạt động mua bán hợp đồng sẽ chịu dưới sự quản lý và kiểm soát bởi những Sở giao dịch hàng hóa quốc tế.
Hơn thế nữa, giao dịch hàng hóa phái sinh còn được hiểu là việc mua/bán một sản phẩm hàng hóa trên thị trường tài chính bằng các hợp đồng phái sinh hàng hóa và dựa vào sự chênh lệch về giá giao dịch mà nhà đầu tư có thể sinh lời. Để tham gia vào thị trường này, NĐT chỉ cần bỏ một số vốn nhất định và tìm hiểu về các loại sản phẩm đầu tư là có thể giao dịch hàng hóa.
Có thể nói giao dịch hàng hóa đang dần trở thành hình thức đầu tư nổi trội tại Việt Nam, đứng sau hai thị trường lớn là ngoại hối và chứng khoán. Ban đầu thị trường này ra đời nhằm bảo trợ các biến động về giá cho người nông dân, nhưng sau này thị trường giao dịch hàng hóa được nâng cấp trở nên đa dạng hơn phù hợp với nhu cầu của nhà đầu tư.
II. Các loại hợp đồng trong giao dịch hàng hóa phái sinh
04 loại hợp đồng giao dịch giúp các nhà đầu tư có nhiều lựa chọn hơn.
Nhà đầu tư có thể thu lời cao nhất và đặt mức rủi ro thấp nhất vì có thể chọn 4 loại hợp đồng khi tham gia giao dịch phái sinh hàng hóa. Cụ thể:
1. Hợp đồng kỳ hạn
Hợp đồng kỳ hạn là loại hợp đồng mà bên mua và bên bán sẽ thực hiện lệnh mua hoặc bán ở một thời điểm xác định trong tương lai. Chẳng hạn như hợp đồng bán cà phê thường có kỳ hạn 3,5,7,9 hoặc 11 tháng.
2. Hợp đồng tương lai
Hợp đồng tương lai là một hợp đồng tiêu chuẩn. Các chỉ số về khối lượng giao dịch, thời gian giao nhận và thông số sản phẩm đã được quy định bởi các sở giao dịch hàng hóa quốc tế.
3. Hợp đồng quyền chọn
Hợp đồng quyền chọn là thỏa thuận quyền được mua hoặc bán số lượng hàng hóa ở một mức giá định trước và thời gian xác định. Việc tất toán được thực hiện thông qua việc thanh toán phần chênh lệch giá giữa các bên.
4. Hợp đồng hoán đổi
Hợp đồng hoán đổi là sự thỏa thuận của hai bên mua và bán về sự trao đổi dòng tiền. Số tiền trên hợp đồng hoán đổi sẽ dựa trên mức giá thả nổi hoặc mức giá cố định tính trên khối lượng hàng hóa nhất định trong kỳ thanh toán, hai bên cam kết trao đổi cho nhau dòng tiền trong tương lai của giá cả hàng hóa, tại các thời điểm đã ấn định trong một khoảng thời gian cố định. Bên mua sẽ tiến hành thủ tục thanh toán dựa trên giá cố định và nhận giá thả nổi, còn bên còn lại sẽ thanh toán và nhận theo chiều ngược lại.
Việt Nam hiện đang cho phép Nhà Đầu Tư giao dịch hàng hóa dưới dạng hợp đồng tương lai.
Như vậy, giao dịch với sự tham gia của các cá nhân, doanh nghiệp trên thế giới,có cơ hội giao dịch cả dài hạn và ngắn hạn. Nhà đầu tư cũng không cần hy vọng giá tăng, đầu tư và nhờ vào cơ may để thu lời vì khi giao dịch phái sinh hàng hóa, cả khi giá tăng và giảm đều có thể kiếm lời bằng việc mua vào hoặc bán ra.
Tại Việt Nam, hợp đồng tương lai hàng hóa được lựa chọn làm đơn vị giao dịch đầu tư do cơ chế giao dịch đơn giản và phù hợp với nhiều nhà đầu cơ hiện tại. Hầu như việc giao nhận hàng thực vẫn chưa thực sự phổ biến tại Việt Nam, tuy nhiên hợp đồng tương lai hàng hóa được đánh giá là sản phẩm phòng hộ rủi ro hiệu quả cho các doanh nghiệp lớn, hứa hẹn tiềm năng phát triển mạnh mẽ trong tương lai.
Xem thêm:
III. Danh mục đầu tư trong thị trường hàng hóa phái sinh
Trong thị trường hàng hóa phái sinh hiện nay chủ yếu lưu thông 4 nhóm sản phẩm hàng hóa chính:
- Nhóm Nông Sản : Dầu Đậu Tương, Đậu Tương, Khô Đậu Tương, Lúa Mì, Ngô, Gạo Thô.
- Nhóm Kim Loại : Đồng, Bạc, Bạch Kim, Chì, Nhôm, Thiếc.
- Nhóm Nguyên Liệu Công Nghiệp : Đường, Cà Phê, Bông, Cao Su, Dầu Cọ.
- Nhóm Năng Lượng : Đầu Thô(Crude Oil), Khí Tự Nhiên, Xăng, Dầu WTI,…..
Trong đó nhóm nông sản có khối lượng giao dịch chiếm tỷ trọng cao nhất và nhóm năng lượng mức độ tăng trưởng nhanh nhất trong thời gian qua. Khi tham gia vào thị trường đầu tư hàng hóa, nhà đầu tư nên tìm hiểu kỹ về các sản phẩm mà mình sắp đầu tư, bởi nếu như không có những kiến thức cơ bản về sản phẩm đầu tư, các trader sẽ khó có thể đo lường được những biến động trên thị trường hàng hóa.
IV. Các sàn giao dịch hàng hóa lớn trên thế giới
Hiện nay Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam là đơn vị có vai trò liên kết với các sàn giao dịch hàng hóa thế giới để tạo ra “sân chơi” chung cho các nhà đầu tư trong nước.
Sau đây Top 4 sàn giao dịch hàng hóa lớn trên thế giới:
1. Sàn giao dịch hàng hóa CBOT (CHICAGO BOARD OF TRADER)
CBOT (The Chicago Board of Trade) được thành lập từ năm 1848, là một trong những sàn giao dịch hàng hóa thuộc Tập đoàn Chicago Mercantile Exchange. Sàn chủ yếu giao dịch các loại nông sản như: lúa mì, ngô, cà phê,…
2. Sàn giao dịch hàng hóa NYMEX
NYMEX (New York Mercantile Exchange) được thành lập từ năm 1872, đến nay đã có vị thế lớn trên thị trường giao dịch hàng hóa. Sàn giao dịch các mặt hàng năng lượng thông qua Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam như: dầu thô WTI, xăng pha chế khí tự nhiên….
3. Sàn giao dịch hàng hóa TOCOM
TOCOM (Tokyo Commodity) là sàn giao dịch hàng hóa tương lai lớn nhất tại Nhật Bản, được phép giao dịch liên tục trên nền tảng điện tử vào tháng 4 năm 1991. Sàn chủ yếu giao dịch các nguyên liệu thô và hàng hóa cơ bản.
4. Sàn giao dịch hàng hóa ICE
Khác với các sàn giao dịch hàng hóa khác, sàn ICE giao dịch thông qua hai sàn giao dịch nhỏ khác là ICE US và ICE EU
ICE US: Chủ yếu giao dịch các hợp đồng kỳ hạn, các sản phẩm như: bông, cà phê Arabica, đường thô…
ICE EU: Cung cấp các hợp đồng về năng lượng như: dầu thô Brent, dầu ít lưu huỳnh…
V. Ưu điểm và nhược điểm của đầu tư hàng hóa phái sinh
1. Ưu điểm:
Thanh khoản cao:
Do tính đặc thù của sản phẩm đều là những sản phẩm dễ lưu thông và có nhu cầu tiêu thụ lớn trên toàn cầu, do đó khối lượng giao dịch mỗi ngày trên sàn quốc tế là vô cùng lớn. 
Giao dịch minh bạch và an toàn:
Đầu tư hàng hóa phái sinh được cấp phép triển khai bởi Sở Giao Dịch Hàng Hóa Việt Nam (MXV) – cấp phép bởi Bộ Công Thương theo nghị định số 51/2018/NĐ-CP. Dưới sự quản lý của Sở Giao Dịch Hàng Hóa Việt Nam, NĐT có thể giao dịch các loại hàng hóa với các sàn của Sở giao dịch hàng hóa hàng đầu thế giới như: NYMEX, CME, TOCOM, các nghiệp vụ thanh toán bù trừ cũng được thực hiện thông qua hệ thống ngân hàng quốc doanh an toàn, và có độ tin cậy cao. Theo thống kế từ Sở Giao dịch hàng hóa Việt Nam, kênh đầu tư hàng hóa phái sinh đang chiếm nhiều sự quan tâm và ủng hộ của giới đầu tư, với bằng chứng là khối lượng giao dịch tăng từ vài trăm lên đến vài nghìn lot mỗi ngày, tập trung chủ yếu ở nhóm Nông Sản và Năng Lượng. 
Khi thực hiện đầu tư phái sinh hàng hóa, mọi giao dịch đều được thông qua sự giám sát của Sở nên rủi ro về mặt pháp lý thường sẽ không xảy ra. Bạn có thể yên tâm tham gia đầu tư mà không lo bị lừa đảo bởi các sàn giao dịch đen
Giá trị đòn bẩy cao:
Nhờ lợi thế từ đòn bẩy tài chính lên đến 1:10, thậm chí là 1:20 tùy mặt hàng giúp khả năng sinh lời của thị trường hàng hóa cao hơn những thị trường khác.
Giao dịch T+0:
Chốt lãi/lỗi ngay lập tức chính là một trong những lợi thế của thị trường hàng hóa. Không cần phải chờ tận 3 ngày như chứng khoán cơ sở, hàng hóa phái sinh cho phép nhà đầu tư đóng lệnh ngay trong ngày nếu muốn.
Giao dịch 2 chiều:
Thị trường hàng hóa cho phép nhà đầu tư bán khống kể cả khi không nắm tài sản cơ sở. Do đó nhà đầu tư chỉ cần dự đoán đúng xu hướng thị trường, thì có thể kiếm lời kể cả lúc thị trường lao dốc.
Giá hàng hóa được bảo hiểm, tránh được những rủi ro từ thị trường
2. Nhược điểm:
Thị trường dao động mạnh:
- Thị trường đầu tư hàng hóa luôn dao động mạnh vì tính đặc thù của sản phẩm giao dich. Đặc biệt là các hàng hóa thuộc nhóm năng lượng, các nhà đầu tư cần phải luôn theo dõi thị trường để có những quyết định can thiệp kịp thời.
- Biến động lớn, rủi ro cao. Tỷ lệ rủi ro tại thị trường hàng hóa thường cao hơn cả thị trường ngoại hối (forex), chứng khoán.
Chi phí giao dịch qua phần mềm:
Giao dịch hàng hóa được thực hiện thông qua phần mềm giao dịch hàng hóa phái sinh, nhà đầu tư sẽ tốn thêm các chi phí về dữ liệu thị trường và phí quản lý tài khoản CQG.
VI. Tiềm năng phát triển của thị trường hàng hóa phái sinh
Theo thống kê từ MXV, khối lượng giao dịch hàng hóa năm 2021 tại Việt Nam đã tăng 55%. Giá trị giao dịch trung bình mỗi ngày đạt 3500 tỷ đồng.
Tính đến nay, MXV đã niêm yết giao dịch với hơn 30 mặt hàng, thuộc 4 nhóm sản phẩm: nông sản, nguyên liệu công nghiệp, kim loại, năng lượng. Trong đó nhóm nông sản chiếm khối lượng giao dịch cao nhất và nhóm năng lượng có mức độ tăng trưởng cao nhất. Số lượng hàng hóa đa dạng sẽ là cơ hội lớn đối với các nhà đầu tư, có thể lựa chọn các mặt hàng giao dịch tùy theo nguồn vốn và mục đích đầu tư.
Bên cạnh đó, với sự ủng hộ từ các chuyên gia, lãnh đạo các ban ngành cũng là một cơ hội phát triển lớn đối với thị trường hàng hóa Việt Nam. Theo ông Ngô Trí Long, nguyên Viện trưởng viện nghiên cứu thị trường giá cả Bộ tài chính đã kêu gọi các doanh nghiệp nhanh chóng nghiên cứu và thực hiện hiệu quả công cụ phái sinh. Trên thị trường thế giới, việc bảo hiểm giá gần như là nghiệp vụ bắt buộc đối với các doanh nghiệp, tập đoàn quốc tế. Do đó, chúng ta cần phải nghiêm túc học hỏi và thực hiện công cụ phòng hộ giá đã được thực hiện vô cùng hiệu quả trong thời gian qua.
Xem thêm:
VII. Các yếu tố ảnh hưởng đến giá cả hàng hóa?
Như các nhà đầu tư đã biết, có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng đến giá hàng hóa, nhưng những yếu tố sau đây là nguyên nhân tác động chủ yếu:
- Yếu tố cung cầu: cung cầu có nghĩa là sức mua và lượng hàng cung cấp vào trong thị trường. Nếu như lượng cung hàng hóa lớn hơn lượng cầu thì giá hàng hóa sẽ giảm, nhưng ngược lại lượng cung ít nhưng nhu cầu của người tiêu dùng lại lớn thì giá cả hàng hóa sẽ có xu hướng tăng.
- Giá trị của ngoại tệ: do hàng hóa trên thế giới đều được đo lượng bởi đồng đô la Mỹ, nên đồng đô la càng biến động trên thị trường ngoại hối càng ảnh hưởng đến giá hàng hóa.
- Điều kiện tự nhiên: các tai nạn khắc nghiệt từ thiên nhiên như bão, lũ lụt, hạn hán sẽ tác động mạnh mẽ đến giá cả của hàng hóa.
- Các sự kiện chính trị: đa phần những sự kiện bất ổn từ chiến tranh, ngoại giao quốc tế, chính trí đều tác động trực tiếp đến giá cả hàng hóa, sự kiện càng lớn càng bất ngờ thì giá cả hàng hóa càng tăng tăng/giảm mạnh.
VIII. Rủi ro kèm theo khi giao dịch và đầu tư hàng hóa phái sinh
Giao dịch hàng hóa phái sinh mang lại lợi nhuận lớn đồng thời cũng tồn tại nhiều rủi ro
Lợi nhuận càng cao, rủi ro càng lớn. Dĩ nhiên đây là đạo lý mà bất kỳ nhà đầu tư nào cũng biết. Không có một thị trường đầu tư nào đều an toàn 100%, mỗi kênh đầu tư đều sẽ có một mức độ rủi ro nhất định. Việc mà các nhà đầu tư cần làm chính là không ngừng tìm hiểu kiến thức và trau dồi thêm kỹ năng để giảm thiểu các rủi ro trong giao dịch.
- Thị trường biến động mạnh: vừa là một lợi thế nhưng cũng là một rủi ro lớn dành cho các nhà đầu tư. Điều này đòi hỏi các nhà đầu tư càng phải quan sát và theo dõi thường xuyên những biến động thị trường. Do thị trường phái sinh sẽ thực hiện thanh toán bù trừ khi kết thúc phiên, do đó có thể tài khoản của nhà đầu tư có thể rơi vào vùng nguy hiểm vào những ngày thị trường chịu tác động mạnh.
- Đặt nhầm lệnh: Do thị trường được giao dịch 2 chiều, nhà đầu tư có thể mua hoặc bán tùy theo mục đích giao dịch. Do đó, việc đặt nhầm lệnh cũng có thể dễ xảy ra nếu các nhà đầu tư không cẩn thận trong việc đặt lệnh.
- Không đặt lệnh dừng lỗ: không chỉ tại thị trường hàng hóa, kể cả chứng khoán và ngoại hối, lệnh dừng lỗ là một trong những yêu cầu bắt buộc khi giao dịch đối với nhà đầu tư. Tuy nhiên không phải ai cũng lưu ý điều này, việc quên đặt lệnh dừng lỗ hoặc thay đổi lệnh dừng lỗ cũng thường xuyên xảy ra và gây ra những hậu quả đáng tiếc, có khi là “cháy tài khoản”
- Lừa đảo khi giao dịch hàng hóa: mặc dù thị trường hàng hóa không hề lừa đảo và hoàn toàn hợp pháp, nhưng cũng sẽ tồn tài những cá nhân, tổ chức lợi dụng sự thiếu hiểu biết từ nhà đầu tư F0 để lừa đảo. Do đó trước khi tham gia thị trường, nhà đầu tư cần phải tìm hiểu kỹ về thị trường, tìm đơn vị tư vấn đầu tư uy tín là những thành viên kinh doanh tại MXV để được hỗ trợ giao dịch an toàn.
IX. Những điều các trader cần lưu ý khi tham gia đầu tư hàng hóa phái sinh
Trong mỗi lĩnh vực thì đều có những lợi ích và khó khăn riêng của nó và đầu tư phái sinh hàng hóa cũng không ngoại lệ. Do đó, khi muốn đi vào lĩnh vực này bạn cần lưu ý một số điều sau:
Hiện tại có khá nhiều loại hàng hóa được giao dịch trên Sở giao dịch hàng hóa Việt Nam có thể kể đến như kim loại (thép, đồng,…..); nông sản (lúa mì, ngô,…..),…. Nên bạn có thể có được nhiều lựa chọn trong đầu tư hàng hóa. Do có khá nhiều lựa chọn như vậy nên bạn cần cân nhắc kỹ càng khi quyết định xem bạn nên đầu tư vào loại hàng hóa nào? Chỉ đầu tư một loại hàng hóa hay đầu tư nhiều loại?
Ngoài ra, hiện nay cũng có khá nhiều sở giao dịch hoạt động nhưng chưa thành công, các nhà đầu tư cần xem xét để lựa chọn cho mình một đơn vị uy tín, đáng tin cậy để thực hiện các giao dịch đầu tư.
X. Những ai có thể giao dịch hàng hóa?
Những đối tượng giao dịch trên thị trường hàng hóa bao gồm hai nhóm chính:
- Các cá nhân giao dịch hàng hóa
- Các doanh nghiệp kinh doanh hàng hóa, các tổ chức đầu tư-đầu cơ
Với mục đích tham gia chủ yếu của họ là kiếm lợi nhuận từ sự chênh lệch giá thông qua các hợp đồng tương lai trên các sàn giao dịch hàng hóa thế giới.
XI. Tại sao nên giao dịch hàng hóa phái sinh
Với bề dày lịch sử phát triển qua hàng trăm năm, cách thức hoạt động trên thị trường hàng hóa có vai trò quan trọng trong việc “di chuyển hàng hóa” .
- Công cụ phòng hộ rủi ro: đối với các doanh nghiệp giao nhận hàng thực, hợp đồng hàng hóa giúp nhà đầu tư phòng hộ biến động giá khi ký hợp đồng giao dịch. Giúp doanh nghiệp khóa lợi nhuận hoặc giảm mức thiệt hại tối thiểu nhất có thể.
- Tạo cơ chế xác lập giá hàng hóa: là thỏa thuận giữa người mua và người bán về một loại hàng hóa giao nhận trong tương lai. Có nghĩa là giá giao dịch của các nhà đầu tư trên thị trường đều minh bạch và là giá chung trên phạm vi toàn cầu.
Khác với thị trường chứng khoán chỉ giao dịch tập trung tại sàn giao dịch chứng khoán Việt Nam, thị trường hàng hóa giao dịch trên phạm vi toàn cầu tại những sàn giao dịch quốc tế lớn. Không những thế mức ký quỹ của hợp đồng tương lai khá thấp so với tổng giá trị hợp đồng, điều này tạo thêm nhiều cơ hội đầu tư cho các cá nhân nhỏ lẻ.
Từ những điều trên thì có câu hỏi đặt là ra liệu có nên đầu tư vào hàng hóa phái sinh không? Câu trả lời là có thể thử thách bản thân với điều kiện các nhà đầu tư nên trang bị thêm những kiến thức thị trường cơ bản.
Đây chính là “hành trang” quý báu giúp các nhà đầu tư chinh phục con đường mới mẻ này. Bên cạnh đó, việc tìm ra một “cộng sự” phù hợp cũng vô cùng quan trọng, giúp nhà đầu tư bổ sung thêm những kiến thức cần lưu ý và hỗ trợ giao dịch hiệu quả an toàn hơn. SaigonFutures Chúc quý nhà đầu tư giao dịch thành công!
ĐĂNG KÝ TƯ VẤN GIAO DỊCH PHÁI SINH HÀNG HÓA MIỄN PHÍ TỪ CHUYÊN GIA
XII. Lợi ích mà khách hàng nhận được khi giao dịch hàng hóa cùng Saigon Futures
- Thành viên kinh doanh xuất sắc trực thuộc Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam
- Đội ngũ phân tích kĩ thuật dày dăn kinh nghiệm với khả năng dự đoán xu hướng thị trường sẽ giúp các nhà đầu tư có đầy đủ thông tin trên thị trường
- Đội ngũ quản lí rủi ro sẽ hạn chế hết sức các rủi ro mà NĐT gặp phải
- Giao dịch 2 chiều
- Rút và nạp tiền nhanh chóng
- Mở tài khoản miễn phí.
- Không phát sinh thêm bất kỳ chi phí nào khác
CÔNG TY CỔ PHẦN SAIGON FUTURES
- Hotline: 0286 686 0068
- Email: dvkh@saigonfutures.com
- Website: www.saigonfutures.com
- Fanpage: Saigon Futures Inc.
- Youtube: Saigon Futures
- LinkedIn: Saigon Futures_Commodity Trading Firm
